Binnenkijken bij Studio Milk and Oats
april 4, 2025
Bij binnenkomst in het atelier van Iris is direct duidelijk wat haar stijl is: natuurlijk en minimalistisch en met een voorkeur voor organische vormen.
Geschreven door:
Fotografie:
Het creëren van keramiek is een fascinerend proces dat zowel technische precisie als creatieve vrijheid geeft. Of je nu een beginner bent of een doorgewinterde ontwerper, het maakproces van keramiek is veelzijdig en biedt talloze mogelijkheden. In deze blog nemen we je mee door de stappen van het maken van keramiek, van het ontwerpen van een model tot het aanbrengen van het glazuur.
Het proces begint met het vinden of creëren van een model. Dit model kan een bestaand object zijn, zoals een glazen schaal, of je kunt zelf een vorm maken. Voor de vervaardiging van keramiek is het mogelijk om een model met de hand te boetseren, een vorm te draaien op de draaischijf of een mal te maken door middel van gips. Daarnaast biedt de technologie van vandaag de mogelijkheid om 3D-modellen te ontwerpen en deze via 3D-printen om te zetten in fysieke objecten. Het is wel essentieel dat het model zo glad mogelijk is om een mal van goede kwaliteit te maken. Zorg er ook voor dat het model makkelijk uit de mal kan worden gehaald, wat het proces vergemakkelijkt. Dit kun je bijvoorbeeld doen door het model vooraf in te zepen.
Het maken van een mal kan verrassend eenvoudig zijn, zeker wanneer je werkt met materialen zoals gips. Dit heeft mijn kijk op keramiek enorm veranderd: wat voorheen als een ingewikkeld proces leek, bleek verrassend toegankelijk. Een mal maken is echter meer dan alleen het dupliceren van een object. Bij het maken van een mal is het van belang om de juiste mengverhouding van water en gips te gebruiken. Luchtbellen kunnen de kwaliteit van de mal beïnvloeden, dus zorg ervoor dat de mal goed is afgewerkt en er zo min mogelijk luchtbellen ontstaan tijdens het maken van het gips. Voor complexere ontwerpen, zoals schaaltjes met een deksel, moeten mallen met sleutels worden gemaakt zodat de mal precies in elkaar past. Ik besteed het meestal uit aan een collega ontwerper als het om complexere mallen maken gaat en werk graag met studio Ineke van der Werff uit Utrecht. Zij heeft hier meer ervaring mee en dan weet ik dat het resultaat beter is dan wanneer ik zelf aan de slag ga.
Na het maken van de mal komt het gietproces. Persoonlijk werk ik het liefst met porselein, vanwege de fijne textuur en de mogelijkheid om het materiaal dun te gieten. Nadat de gietklei in de mal is gegoten, laat je het een aantal minuten staan. Hoe lang dit is hangt af van verschillende factoren, de klei, temperatuur en hoe droog je mal is. Dit kan bijvoorbeeld 5 tot 10 minuten zijn. Vervolgens giet je de overtollige klei terug en laat je het afgietsel in de mal drogen voordat je de vorm verder bewerkt. Geduld is een essentieel onderdeel van het proces: je kunt slechts een beperkt aantal keren per dag met een mal werken, omdat de mal anders te veel water opneemt en het drogen te lang duurt.
Nadat het object is gegoten en voldoende is gedroogd, wordt de vorm bewerkt en als het ware ‘gepolijst ’om oneffenheden te verwijderen. Het object wordt vervolgens gebakken in de zogenaamde biscuit stook, waarbij de keramiekoven een temperatuur van ongeveer 900°C bereikt. Na deze eerste stookbeurt kun je een kleurglazuur of transparant glazuur aanbrengen, waarna het object opnieuw in de oven wordt gestookt. Voor porselein wordt de glazuur stook meestal uitgevoerd bij temperaturen rond de 1250°C. Het glazuur zorgt ervoor dat het object waterdicht wordt. Ik werk met mijn objecten met een transparant glazuur en glazuur over het algemeen mijn objecten aan de binnenzijde, zodat de buitenzijde een mooie matte uitstraling krijgt.
Tijdens de verschillende workshops en cursussen die ik heb gevolgd ontdekte ik de veelzijdigheid van glazuren en pigmenten, vooral bij het werken met porselein. Naast de traditionele kleurglazuren kun je ook experimenteren met het kleuren van de gietklei zelf. Dit kan worden gedaan met speciale pigmenten die verkrijgbaar zijn bij keramiekleveranciers zoals als Silex in Den Bosch en De Hazelaar in Soest. Let wel op dat de pigmenten geschikt zijn voor hoge temperaturen, anders kunnen ze hun kleur verliezen tijdens de stook. Ik verwerk het kleurpigment direct in de gietklei, door het pigment erdoor heen te roeren. Zo krijgt de gietklei een eigen kleur. Hiervoor maak je van tevoren kleurstalen waarbij je onderzoekt wat je een mooie kleurtint vindt. Het is slim om dit recept (hoeveel gram pigment per liter) te noteren, zodat je de volgende keer dezelfde kleur kunt mengen.
Daarnaast kun je ook spelen met verschillende kleurtechnieken, zoals het druppelen van gekleurde gietklei in de mal of het combineren van twee verschillende kleuren voor een uniek effect. Het resultaat is vaak een prachtig contrast tussen de binnen- en buitenkant van het object. Of door het object te bewerken met verschillende kleurglazuren. Door te experimenten kun je ontdekken wat de effecten kunnen zijn en wat je mooi vindt.
Als ontwerper is het belangrijk om vooraf kleurstalen te maken. Dit helpt bij het bepalen van de juiste verhouding van pigmenten en zorgt voor een consistente kleur in je werk. Hoewel ik zelf geen uitgebreide kleurstalen heb gemaakt voor mijn werk, is het zeker aan te raden om dit te doen, vooral als je de mogelijkheden van verschillende kleurnuances volledig wilt benutten.
Keramiek maken is een ambacht dat techniek, geduld en creativiteit vereist. Van het ontwerpen van een model tot het aanbrengen van het glazuur, elke stap biedt de kans om je creativiteit te uiten en unieke, handgemaakte objecten te creëren. Of je nu werkt met traditionele technieken of experimenteert met nieuwe technologieën zoals 3D-printen, het proces blijft even boeiend en uitdagend. Door te investeren in de juiste materialen, technieken en kennis kun je keramiek tot een hoog niveau tillen, zowel voor persoonlijk gebruik als in een professionele ontwerpcontext.
Meer lezen over het keramiekproces? Lees ook de blog waarbij we binnenkijken in het atelier van Maker Iris van Studio Milk and Oats.
Bij binnenkomst in het atelier van Iris is direct duidelijk wat haar stijl is: natuurlijk en minimalistisch en met een voorkeur voor organische vormen.
Ikebana, de eeuwenoude Japanse kunst van het bloemschikken, draait niet alleen om de bloemen zelf, maar vooral om de schoonheid van de compositie en de verbinding met de natuur.